W Polsce formalizacja związków partnerskich wciąż pozostaje tematem nierozwiązanym na poziomie prawnym. Jednak w praktyce pewne przepisy pozwalają na zabezpieczenie praw osób pozostających w takich relacjach, szczególnie w kontekście dziedziczenia, odpowiedzialności podatkowej czy pomocy społecznej. Poniżej omawiamy kluczowe aspekty tych regulacji.
Dziedziczenie przedsiębiorstwa partnera – zwolnienie od podatku
Związki partnerskie mogą skorzystać z możliwości zwolnienia od podatku od spadków i darowizn w sytuacji dziedziczenia przedsiębiorstwa osoby fizycznej. Zgodnie z art. 4b ust. 1 ustawy o podatku od spadków i darowizn, warunki zwolnienia są następujące:
- Zgłoszenie nabycia przedsiębiorstwa:
Właściwemu naczelnikowi urzędu skarbowego należy zgłosić fakt nabycia spadku w terminie 6 miesięcy od:
- uprawomocnienia się orzeczenia sądu stwierdzającego nabycie spadku,
- zarejestrowania aktu poświadczenia dziedziczenia,
- wydania europejskiego poświadczenia spadkowego.
2. Prowadzenie przedsiębiorstwa przez co najmniej 2 lata:
Aby skorzystać ze zwolnienia, nabywca musi prowadzić przedsiębiorstwo nieprzerwanie przez minimum dwa lata od dnia jego nabycia.
To rozwiązanie jest szczególnie istotne dla par, które wspólnie prowadzą działalność gospodarczą, ponieważ pozwala na zachowanie ciągłości funkcjonowania biznesu i uniknięcie obciążeń podatkowych.
Odpowiedzialność podatkowa w związku partnerskim
Partner osoby prowadzącej działalność gospodarczą może zostać uznany za członka rodziny w kontekście odpowiedzialności podatkowej. Zgodnie z art. 111 § 1 Ordynacji podatkowej, osoba partnerska ponosi solidarną odpowiedzialność za zaległości podatkowe przedsiębiorcy, jeśli:
- współdziałała z podatnikiem w prowadzeniu działalności gospodarczej,
- została formalnie uznana za członka rodziny.
Odpowiedzialność obejmuje cały majątek osoby partnerskiej, co oznacza, że decyzje podatkowe lub finansowe jednej ze stron mogą wpływać na drugą. Dlatego w takich przypadkach warto zadbać o odpowiednie porozumienia dotyczące zarządzania wspólnym majątkiem.
Związki partnerskie a pomoc społeczna
Polskie przepisy przewidują, że partner osoby pozostającej w nieformalnym związku może być traktowany jako członek rodziny w rozumieniu ustawy o pomocy społecznej. Zgodnie z przepisami:
- „Rodzina” to osoby spokrewnione lub niespokrewnione, które pozostają w faktycznym związku, wspólnie zamieszkują i gospodarują (Ustawa z dnia 12 marca 2004 r. o pomocy społecznej (t.j. Dz. U. z 2024 r. poz. 1283 z późn. zm.).
- Dochód partnera wpływa na możliwość uzyskania świadczeń z pomocy społecznej, np. zasiłku.
To oznacza, że sytuacja finansowa jednej osoby partnerskiej może znacząco wpłynąć na prawa drugiej strony do korzystania z pomocy społecznej. Z jednej strony może to być wsparcie w trudnych chwilach, z drugiej – ograniczenie dostępu do niektórych świadczeń.
Podsumowanie
Pomimo braku formalnych uregulowań dotyczących związków partnerskich w polskim prawie, istnieją przepisy, które mogą wpływać na sytuację prawną i finansową osób w takich relacjach. Najważniejsze aspekty, o które warto zadbać, to:
- świadomość możliwości zwolnienia podatkowego przy dziedziczeniu przedsiębiorstwa,
- odpowiedzialność podatkowa wynikająca ze wspólnego działania,
- wpływ sytuacji dochodowej partnera na prawo do świadczeń społecznych.
Formalizacja związków partnerskich mogłaby znacząco uprościć i zabezpieczyć sytuację osób pozostających w takich relacjach. Do tego czasu warto korzystać z dostępnych rozwiązań prawnych oraz skonsultować swoje decyzje z prawnikiem, szczególnie w kontekście wspólnego prowadzenia działalności gospodarczej czy planowania dziedziczenia.
A. S.
