Wydziedziczenie w prawie spadkowym
Wydziedziczenie to pozbawienie przez spadkodawcę w testamencie określonych osób należących do kręgu spadkobierców ustawowych prawa do zachowku.
Ustawa określa konkretne sytuacje, w których można kogoś wydziedziczyć. Zamknięty katalog przyczyn wydziedziczenia został przez ustawodawcę określony w art. 1008 k.c. |
W przepisie tym wskazano, że uprawniony do zachowku może zostać wydziedziczony, jeśli:
- wbrew woli spadkodawcy postępuje uporczywie w sposób sprzeczny z zasadami współżycia społecznego;
- dopuścił się względem spadkodawcy albo jednej z najbliższych mu osób umyślnego przestępstwa przeciwko życiu, zdrowiu lub wolności albo rażącej obrazy czci;
- uporczywie nie dopełnia względem spadkodawcy obowiązków rodzinnych.
Wskazane przesłanki stanowią jedyne dopuszczalne przyczyny wydziedziczenia jednego lub kilkorga spadkobierców ustawowych uprawnionych do zachowku (zstępnych, małżonka lub/i rodziców spadkodawcy).
Wydziedziczenie jako jedno z rozrządzeń spadkowych, może zostać dokonane wyłącznie w testamencie – w dowolnej jego formie, także w formie szczególnej. Spadkodawca jest przy tym zobowiązany do podania przyczyny wydziedziczenia uprawnionego do zachowku. Okoliczność ta musi jasno wynikać z treści testamentu. Co do zasady przyjmuje się, że testator nie powinien tylko odwoływać się do przesłanki z art. 1008 k.c., ale jest zobowiązany opisać w testamencie w sposób zwięzły, a przy tym wyczerpujący, zdarzenia, które skłoniły go do podjęcia decyzji o wydziedziczeniu jednej lub kilu osób.
| „Przyczyną wydziedziczenia mojej żony Marianny Nowak jest jej uporczywe, wieloletnie postępowanie w sposób sprzeczny z zasadami współżycia społecznego i dobrymi obyczajami wobec mnie i całej mojej rodziny. Nasze pożycie układało się dobrze do 2015 r., kiedy to zachorowałem na nowotwór. Kilka dni po otrzymaniu druzgocącej dla mnie diagnozy żona wyprowadziła się z domu, oświadczając, że nie jest gotowa na opiekowanie się osobą śmiertelnie chorą, czuje się jeszcze młoda i atrakcyjna i chce korzystać z życia, a nie jeździć ze mną po szpitalach. Jej zachowanie było dla mnie ogromnym ciosem. Jesteśmy małżeństwem od 1995 r. i nigdy nie myślałem, że po 20 latach wspólnego życia spotka mnie ze strony żony tak okrutny zawód. Od czasu wyprowadzki nie widywaliśmy się. Od znajomych wiem, że żona ułożyła sobie życie u boku innego, bardzo bogatego mężczyzny. Nigdy żadne z nas nie wystąpiło z powództwem o rozwód czy separację. Nie znam motywacji żony. Ja nie zdecydowałem się na ten krok z braku sił, środków i czasu – całą swoją energię poświęcałem bowiem na ratowanie swojego zdrowia. Niemniej czuję do żony ogromny żal, jej zachowanie ogromnie mnie zraniło i nie jestem zdolny jej przebaczyć, dlatego postanowiłem pozbawić ją prawa do zachowku” – Sławomira Kotas-Turoboyska. |
Należy zwrócić uwagę, że testator powinien mieć na względzie, że nie może dokonać wydziedziczenia spadkobiercy ustawowego uprawnionego do zachowku, któremu przebaczył (art. 1010 § 1 k.c.). Przebaczenie jest natomiast uznawane za skuteczne, nawet jeśli pochodzi od spadkodawcy niemającego zdolności do czynności prawnych, o ile nastąpiło ono z dostatecznym rozeznaniem (art. 1010 § 2 k.c.). Ponadto wydziedziczenie zstępnego nie eliminuje z kręgu spadkobierców uprawnionych do zachowku jego zstępnych. Zgodnie bowiem z art. 1011 k.c. zstępni wydziedziczonego zstępnego są uprawnieni do zachowku, nawet jeśli wydziedziczony przeżył spadkodawcę.
Zapraszam do kontaktu i zadawania pytań.
