Śmierć przedsiębiorcy prowadzącego jednoosobową działalność gospodarczą powoduje wiele zmian w zakresie prowadzenia firmy. W zależności od tego, czy przedsiębiorca powołał zarządcę sukcesyjnego, czy też nie, istnieją różne możliwości kontynuacji lub zakończenia działalności gospodarczej.
W tym drugim przypadku, jeżeli spadkodawca był czynnym podatnikiem VAT, to na spadkobiercach nie ciąży obowiązek składania VAT-Z w zakresie wyrejestrowania spadkodawcy z rejestru VAT. W sytuacji śmierci podatnika naczelnik urzędu skarbowego wykreśla z urzędu podatnika z rejestru jako podatnika VAT.
Spadkobiercy nie mają obowiązku sporządzania spisu z natury i opodatkowania podatkiem VAT towarów objętych tym spisem. Z przepisów wynika bowiem, że remanent likwidacyjny sporządzają podatnicy, a więc dotyczyłoby to zmarłego przedsiębiorcy.
Jednakże nie oznacza to, że spadkobiercy nie zapłacą podatku PIT czy też VAT. Organ podatkowy określi prawidłową wysokość podatku za okresy, w których nie została złożona przez zmarłego deklaracja czy zeznanie. Nie ma więc znaczenia w tym przypadku, czy spadkobierca zaniecha prowadzenia przedsiębiorstwa zmarłego, czy będzie je prowadził jako przedsiębiorstwo w spadku. Naczelnik US wydaje decyzję o wymiarze podatku. Termin płatności zobowiązań wyznaczonych na podstawie decyzji o zakresie odpowiedzialności wynosi 14 dni liczonych od dnia jej doręczenia. Za ich opłacenie odpowiadają spadkobiercy.
Zatem spadkobierca ani upoważnione przed śmiercią przedsiębiorcy biuro rachunkowe nie powinno składać za zmarłego zeznania.
W zakresie ZUS-PEL (Pełnomocnictwo do wykonywania czynności prawnych w relacjach z Zakładem Ubezpieczeń Społecznych) sytuacja jest analogiczna – pełnomocnictwo wygasło. Dodatkowo należy pamiętać, iż śmierć przedsiębiorcy powoduje ustanie, w odniesieniu do jego osoby, obowiązku ubezpieczeń społecznych. Ewentualne zobowiązania w tym zakresie wchodzą do długu spadkowego, za który odpowiedzialność ponoszą spadkobiercy.
Nie ma również żadnego obowiązku tego zgłaszać bowiem po śmierci przedsiębiorcy urząd zajmujący się ewidencją ludności przesyła informację na ten temat do CEIDG, które dalej z automatu przesyła wiadomość również do ZUS. Niezapłacone zobowiązania społeczne zostają zaliczone do długu spadkowego, którego uregulowanie jest obowiązkiem spadkobierców.
Do odpowiedzialności spadkobierców za zobowiązania podatkowe spadkodawcy, a także za zaległości podatkowe i odsetki za zwłokę, stosuje się przepisy Kodeksu cywilnego o przyjęciu i odrzuceniu spadku oraz o odpowiedzialności za długi spadkowe. Urząd skarbowy orzeknie w jednej decyzji o zakresie odpowiedzialności lub uprawnień poszczególnych spadkobierców wydanych wobec spadkodawcy oraz jego zobowiązań wynikających z prawidłowych deklaracji rozliczonych na dzień śmierci.
Jak widać wiele procedur związanych ze śmiercią przedsiębiorcy uruchamia się z automatu, jednak przy czynnej współpracy spadkobierców. Należy też pamiętać, że odpowiedzialność za zobowiązania zmarłego przedsiębiorcy przechodzi na sukcesorów. Mowa zarówno o zobowiązaniach podatkowych, jak i związanych z ubezpieczeniami społecznymi, ale również przedsiębiorcy klasyfikowanego jako płatnika zaliczek podatku oraz składek ZUS za zatrudnionych pracowników.
Zapraszam do kontaktu i zadawania pytań.
