W przypadku, gdy sprawca kolizji drogowej umiera, zanim można wystąpić do niego z roszczeniem regresowym – na przykład w sytuacji, gdy prowadził pod wpływem alkoholu – pojawia się pytanie, czy można dochodzić takiego roszczenia od jego spadkobierców. Zgodnie z przepisami polskiego prawa cywilnego, odpowiedź nie zawsze jest jednoznaczna.
Przepisy Prawa Cywilnego
Zgodnie z art. 922 § 1 Kodeksu cywilnego, prawa i obowiązki majątkowe zmarłego przechodzą na jego spadkobierców z chwilą śmierci, o ile wchodzą one w skład spadku. Oznacza to, że nie wszystkie obowiązki zmarłego automatycznie obciążają jego spadkobierców. Art. 922 § 2 Kodeksu cywilnego wyklucza ze spadku prawa i obowiązki ściśle związane z osobą zmarłego, czyli te, które nie mają już sensu po jego śmierci, np. prawo do alimentów.
Aby więc roszczenie zakładu ubezpieczeń mogło zostać skierowane przeciwko spadkobiercom, musi ono spełniać kilka kryteriów:
- Mieć charakter cywilnoprawny,
- Być majątkowe,
- Nie być ściśle związane z osobą zmarłego,
- Nie przechodzić na inne osoby niezależnie od tego, czy są one spadkobiercami.
Roszczenie Regresowe w Ubezpieczeniach OC
W przypadku kolizji drogowych, zakład ubezpieczeń może wystąpić z roszczeniem zwrotnym do kierowcy, jeżeli ten wyrządził szkodę umyślnie, prowadził pod wpływem alkoholu lub innych środków odurzających, nie miał uprawnień do kierowania pojazdem, lub zbiegł z miejsca zdarzenia. Te przesłanki są określone w art. 43 ustawy o ubezpieczeniach obowiązkowych.
Roszczenie to powstaje jednak dopiero z chwilą wypłaty odszkodowania przez zakład ubezpieczeń. W momencie, gdy zakład pokryje szkodę, powstaje nowa wierzytelność, którą zakład może dochodzić od kierowcy – sprawcy zdarzenia. To ważny moment, ponieważ jeśli kierowca zmarł przed wypłatą odszkodowania, roszczenie regresowe zakładu ubezpieczeń jeszcze nie istniało. Oznacza to, że nie mogło ono przejść na spadkobierców, ponieważ w chwili śmierci kierowcy, to roszczenie nie było jeszcze wymagalne.
Co to Oznacza w Praktyce?
W praktyce oznacza to, że jeżeli sprawca kolizji zmarł przed wypłatą odszkodowania, roszczenie regresowe nie wchodzi do masy spadkowej. Spadkobiercy nie przejmują tego zobowiązania, ponieważ roszczenie to powstaje dopiero po wypłacie odszkodowania, a nie na mocy samego zdarzenia.
Podsumowując, zakład ubezpieczeń nie może dochodzić roszczeń regresowych od spadkobierców sprawcy kolizji, jeżeli ten zmarł przed wypłatą odszkodowania. Prawa i obowiązki, które powstają po śmierci sprawcy, nie wchodzą bowiem w skład spadku.
A. S.
