Prawa pacjenta są fundamentem bezpieczeństwa i jakości opieki zdrowotnej. Niestety, w praktyce często dochodzi do sytuacji, w których te prawa są naruszane. Poniższy artykuł omawia najczęstsze przypadki naruszeń oraz ich konsekwencje dla pacjentów.
Kluczowe prawa pacjenta i najczęstsze przypadki ich naruszania
1. Prawo do świadczeń opieki zdrowotnej zgodnych z aktualną wiedzą medyczną
Jednym z najczęstszych naruszeń jest brak stosowania procedur zgodnych z aktualnym stanem wiedzy medycznej. Oto przykłady:
- Anestezjologia: niewłaściwy nadzór pooperacyjny nad pacjentem, wyłamanie zębów podczas intubacji.
- Chirurgia: pozostawienie ciała obcego w polu operacyjnym, brak naocznej kontroli pola operacyjnego, nieinformowanie o alternatywnych metodach leczenia czy ryzyku operacji.
- Ginekologia: zaniechanie wykonania lub zbyt późne wykonanie cesarskiego cięcia.
- Kardiologia: zlekceważenie objawów zawału serca (nierozpoznanie zawału).
- Laryngologia: uszkodzenie nerwu krtaniowego.
- Neurologia/SOR: brak diagnostyki obrazowej po urazach głowy.
- Onkologia: źle dobrana chemio- lub radioterapia.
- Ortopedia: brak reakcji na pogarszający się stan pacjenta, uszkodzenia okołooperacyjne.
- Pediatria: nierozpoznanie zapalenia wyrostka robaczkowego, posocznicy.
- Interna: opóźnione rozpoznanie nowotworu, brak zlecenia kluczowych badań, takich jak oznaczenie poziomu troponiny.
Każdy z tych przypadków niesie ryzyko poważnych komplikacji zdrowotnych lub nawet śmierci pacjenta.
2. Prawo dostępu do dokumentacji medycznej
Wielu pacjentów napotyka problemy z uzyskaniem swojej dokumentacji medycznej. Często stosuje się praktyki takie jak:
- Wymuszanie złożenia pisemnego wniosku.
- Żadanie uzasadnienia potrzeby dostępu.
Takie działania ograniczają prawa pacjenta i mogą uniemożliwiać podejmowanie decyzji dotyczących dalszego leczenia.
3. Prawo do godności i intymności
Brak poszanowania godności pacjenta to kolejny poważny problem. Do najczęstszych naruszeń należą:
- Przyjmowanie pacjentów przy otwartych drzwiach.
- Badania przeprowadzane w obecności innych pacjentów.
- Przyjmowanie pacjentów na korytarzu.
Są to sytuacje, które mogą prowadzić do upokorzenia pacjenta i zniechęcenia do korzystania z opieki zdrowotnej.
4. Prawo do obecności osoby bliskiej
Pacjenci mają prawo do obecności bliskich podczas leczenia. Jednakże często spotyka się:
- Nieuzasadnione ograniczenia liczby osób bliskich.
- Odmowy prawa do obecności bliskiej osoby.
5. Prawo do świadomego wyrażenia zgody
Zgoda pacjenta na zabieg lub leczenie powinna być w pełni świadoma. W praktyce często spotyka się:
- Formularze zgody, które nie zawierają wszystkich niezbędnych informacji.
- Brak wyjaśnienia pacjentowi ryzyka związanego z leczeniem lub zabiegiem.
Konsekwencje naruszeń
Naruszenie praw pacjenta może prowadzić do wielu negatywnych skutków, takich jak:
- Poważne komplikacje zdrowotne.
- Stres i trauma pacjentów.
- Odpowiedzialność prawna placówek medycznych.
- Spadek zaufania do systemu opieki zdrowotnej.
Jak można przeciwdziałać?
- Edukacja pacjentów: Każdy pacjent powinien być świadomy swoich praw.
- Szkolenie personelu medycznego: Regularne szkolenia z zakresu praw pacjenta mogą zmniejszyć liczbę naruszeń.
- Przestrzeganie procedur: Placówki medyczne powinny wdrażać standardy, które zapewnią ochronę praw pacjenta.
- Monitorowanie i zgłaszanie naruszeń: Pacjenci powinni zgłaszać każde naruszenie do odpowiednich instytucji.
Prawa pacjenta to nie tylko zapisane w ustawach przepisy, ale przede wszystkim fundament etyki i zaufania w opiece zdrowotnej. Ich przestrzeganie jest niezbędne dla zapewnienia bezpieczeństwa i godności każdego pacjenta.
A. S.
Dane dotyczące najczęstszych naruszeń praw pacjenta zostały zaczerpnięte z artykułu opublikowanego na stronie InterPolska: Prawa pacjenta – o co najczęściej skarżą się pacjenci (https://interpolska.pl/blog/prawa-pacjenta-o-co-najczesciej-skarzy-pacjent/)
